Attila İlhan’da Kültür Sorunsalı

19. yüzyıl sonlarında bir burjuvalaşma süreci içine giren Türk toplumunun kültürel düzlemdeki en büyük sorunsalı, kaynağını, Doğu ile Batı değerleri arasında sıkışıp kalmış olmanın güçlüklerinden alıyordu. Attila İlhan da "Aynanın İçindekiler" başlıklı dizisinde yer alan romanlarında, Osmanlı ve Cumhuriyet burjuvazisinin ekonomik ve siyasi etkiler altındaki değişimin, bu değişimin kültürümüze yansıyan boyutunu, kendine ana tema olarak seçmişti. İlhan, bu romanlarda, burjuvalaşma süreci her geçen gün hızlanan Türkiye’nin içinde bulunduğu bunalımın nedenlerine eğilmekle kalmıyor, aynı zamanda bu geçiş döneminin daha hızlı ve daha sağlıklı atlatılması için Türk aydınına düşen görevlerine ne olduğu konusunda da açıklık getirmeyi amaçlıyordu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Gönülden Esemenli Söker, bir araştırmacı için çok verimli karşıtlıklar içeren "kültür sorunsalı" konusunu, Attila İlhan’ın "Aynanın İçindekiler" dizi romanlarındaki metinleri, motif, laytmotif, sembol, ironi ve mitik özellikler açısından inceleyerek mercek altına aldı. Altı yıllık yoğun ve kapsamlı bir çalışmanın sonucunda, okuru, bir eğitim yolculuğuna çıkaracak olan bu yapıt ortaya çıktı.