Sa'di'yi Şirazi'nin Hayatı Eserleri ve Türk Edebiyatındaki Yeri

13. yüzyılda yaşamış İran’ın en büyük şairlerinden Sa‘di-yi Şîrâzî, yazmış olduğu eserlerle sadece Fars edebiyatında değil dünya edebiyatında da önemli bir yere sahiptir. Sa‘di-yi Şîrâzî’nin eserleri arasında bulunan “Bûstân” ve “Gülistân” Türk edebiyatındaki birçok şair ve yazarı etkilemiştir. Bu iki eserin Türk edebiyatına pek çok tercümesi ve şerhi yapılmış ve Osmanlı dönemi medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. Manzum-mensur olarak kaleme alınan “Gülistân” eserine sözlükler ve nazîreler yazılmıştır.

Sa‘di-yi Şîrâzî hakkında gerek Türk gerekse Fars edebiyatında birçok çalışma yapılmıştır; fakat derinlemesine incelenmemiştir. Bu çalışmada Sa‘di-yi Şîrâzî’nin yaşadığı döneme, hayatına, üslûbuna, eserlerine ve Türk edebiyatındaki izlerine değinilmiştir. Sa‘di-yi Şîrâzî, Anadolu’da yetişmiş bir şair olmadığından Türkçe kaynaklarda onun hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır bu bakımdan hayatı ve eserleri hakkında Farsça kaynaklardan istifade edilmiştir.

Bu çalışmada Sa‘di-yi Şîrâzî ve eserlerinin Türk edebiyatındaki etkileri ele alınmıştır. Bunun için tezkireler, divanlar ve nazîre mecmuaları taranmıştır. Türk edebiyatında, Sa‘di-yi Şîrâzî ve eserlerinin etkisinde kalan fakat günümüze kadar hakkında çalışma yapılmamış divan şairleri de incelenmiştir. Türk edebiyatında “Bûstân” ve “Gülistân” eserlerine yapılan tercüme ve şerhler için kütüphanelerdeki yazma eserlerden yararlanılmıştır. Böylece Türk okuruna Sa‘di-yi Şîrâzî’nin Türk kültür ve edebiyatındaki yansımalarını tanıtmak amaçlanmıştır.