Tarih anılarda gizlidir. Her yaşayan trajedinin yazılışı, bir giz perdesinin aralanmasıdır. Gelecek için geçmişin ilmek ilmek aydınlanması, geçmiş ve geleceğe projektör tutulmasıdır. Öznenin, doğal olanın, yaşananın ikirciksiz ve tüm sonuçlarını, olasılıklarını düşünmeksizin sergilemek, insan yaşamında ancak erdemlilik ile karşılığını bulur. Eğer sağlıklı bir duruş yoksa, insanın erdemliliğinden taviz vermemesi mümkün değildir.
İnsanlık tarihinde, Anatolya, Trakya, Mezopotamya ve Medya ülkesinin; insanlığın, kültürlerin, halkların ve medeniyetlerin beşiği olduğu kadar, imparatorlar ve diktatörler tarafından birer insanlık mezarlığı haline getirildikleri; geri ve perişan hale itildikleri unutulmamalıdır. İnsanın, insana ve doğaya karşı bu kadar amansızca kirletilmiş hale getirilmesi, hangi argümanlarla olursa olsun ideal ve erdemden uzaklaştırılmış insanlık olgusu ile tarif edilebilir. Bu sonuçtan kurtulmak büyük bir emeği, eforu, bilinçli bir çabayı ve başarıyı gerektirir.
Yusuf Baği, mektep görmüş değil, ancak pek çok aydından daha fazla okumayı ve kitabı sevmektedir. Pek çok sözde bilim insanından daha sorgulayıcı ve öğrenmeye aşık bir insan. Bu sorgulama ve öğrenme güdüsü, onun sosyal ve tarihsel olguların ardındaki nedenleri aramaya koyulmasına yetmiş. Demokratik bir toplumda kadına karşı tutum ya da kadının toplumdaki yeri, o toplumun ya da devletin ne derecede demokratik olduğunun ölçütlerinden biri olunca, toplumumuzda kadınlara, özellikle Ermeni kızlarına, "Ağçik" lere nasıl davranıldığına göz atmak gerekmez mi?
Ermeni kadını 'Noyan'ın, Ağçik kızı Meryem'in hikayesi ve bir kadın olarak tüm varlığı ile insanlık konusunda hassas ve haysiyetli olmasına rağmen, yalnız onun atalarını, akraba ve yakınlarını gözlerinin önünde öldürmeleriyle de yetinilmemiş, yanı sıra katliamdan kıl payı kurtulabilen 'Ermeni Kızı Ağçik', nam-ı diğer 'Mardinli Meryem'e sonradan olmayacak insafsızlıklar etmişlerdir. Bu kitap, bu yapılamayacak şeylerin izini sürmeye meraklı, okul yüzü görmemiş, her şeyi kendi çabasıyla öğrenme azmini göstermiş bir Kürt'ün, saf ve temiz hislerinin kağıda dökülmüş halinden ibarettir.
Ancak, yeni bir anlatımla karşılaşıp, size ve düşünüşünüze ters, yabancı ve sevmediğiniz bir hikaye ile de karşılaşabilirsiniz. Fakat ders çıkaracağınız çokça şey olduğu için ve zevkle irdeleyeceğiniz için de okumamanız mümkün görünmüyor. Elinizdeki kitabı severek okuyacağınıza inanıyoruz.
