Tarihi Boyunca Bektaşilik

Bektaşi ahlakının temelinde insana saygı yatar. Bu saygı, insan-Allah beraberliği veya Hak-halk aynîliği gibi temel bir inanış uzantısıdır. İnsan, Allah'ın bu varlık âlemindeki en büyük zuhûru ve tecellisi olarak, muhteremdir. Ona saygı, ibadetlerin en büyüğü olmakla kalmaz; sonuç olarak ibadetin özü, esası olur. İnsanlığın Budist, Hıristiyan, Müslüman, Orta Asya-Şaman mirasını, Kur'an ve Muhammedi yaklaşım denetiminde esrarlı bir senteze kavuşturan Bektaşilik, insan ruhunun kıblesi ve huzur ve mutluluğun esası olarak insana saygıyı tesbit etmiş bulunuyor. Bu anlayışın asli uzantılar vahdeti vücut yani insan-varlık-Allah birliği, sevgi, aşk, hizmettir. Bu esprinin sembölü Allah-Muhammed-Ali üçlüsüdür. Muhammed, Allah'ın, vahyini şahsıyeti ile fiili örnek haline getirdiği gibi, Ali de Muhammed Sünneti'nin fiili örneğidir. Bu üçünü birbirinden ayırarak anlamak ve onların sunacağı ilhamdan yararlanmak mümkün olmaz.