1916 Yılı Osmanlı Nüfus İstatistik Cetveli

Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşundan itibaren idari, askeri ve mali maksatlarla ülke nüfusuna dair çeşitli kayıtların tutulmaya başlanmıştır. Ancak Osmanlı’da modern diyebileceğimiz sayım ve kayıt sistemi ilk olarak 20. yüzyılın başında gerçekleşmiştir. 1905 tarihinde oluşturulan yeni kayıt sistemi günümüze kadar gelen nüfus kayıt sisteminin de temelini oluşturmuştur. Bu sayımının, geçmiş sayımlardan önemli bir farkı da sayım sonrası takip edilebilir bir nüfus kayıt sistemin temelinin atılmış olmasıydı. Sayım sonrası kurulan sistem sayesinde her idari birimin nüfus verileri, üçer aylık dönemler halinde merkeze gönderilirdi. Böylece her yıl nüfus istatistik cetvelleri hazırlanarak ülke nüfusu sürekli güncellenirdi. Çalışmamıza konu olan “1332 Senesi İstatistik Cetveli” de bu usulle hazırlanmıştır.

Osmanlı Devleti’nin 1916 yılı demografik yapısına ilişkin ayrıntılı bilgilerin yer aldığı bu cetvel, aynı zamanda devletin idari sınırlarını, kentleşme oranı ve ülke nüfusun yıllık artış hızına ilişkin önemli istatistiki veriler de sunmaktadır. Bu açıdan Osmanlı Devleti’nin son dönem toplumsal ve demografik tarihinin yazılmasına büyük katkı sağlayacaktır.