Klasik Türk Edebiyatında Metaforik Üslup

Bu çalışmada, geçmişten günümüze sözlüklerde benzetmeye dayalı “istiâre, eğretileme, alegori, mecâz, teşbih” gibi söz sanatlarıyla eşdeğer tutulan ve pek çok çalışmada biri diğerinin karşılığı olarak kullanılan “metafor” üzerindeki kavram kargaşasına ışık tutmak ve “metafor, istiâre, eğretileme, alegori, mecâz, teşbih” ve benzeri terimlerin Türkçede neye karşılık geldikleri açıkça ortaya konularak her birinin ait olduğu mânâ çerçevesi içinde kullanılmasına katkı sağlamak hedeflenmiştir.

Çalışmanın yöntemsel modeli 20. asrın başlarında George Lakoff ve Mark Johnson’ın ortaya koymuş oldukları “Çağdaş Metafor Teorisi”dir. G. Lakoff ve M. Johnson çağdaş metafor teorisinde en çok üç tür metafor üzerinde yoğunlaşmışlardır. Bunlar: 1. Kavramsal Metafor (Conceptual Metaphor), 2. Yönelim Metaforu (Orientational Metaphor), 3. Varlıksal Metafor (Ontological Metaphor). Genel yöntemsel modelini bu üç tür metaforun oluşturduğu bu çalışmada, Klâsik Türk edebiyatının metaforik üslûbunun ortaya konulması hedeflenmektedir.
Kendisine geleneğin sunduğu hazır unsur ve malzemeden hareket etmek durumunda olan Klâsik Türk şairinin, belirli konular ve duygular etrafında meydana getirdiği metaforları tespit eden yazar, böylelikle metaforların izinde Klâsik Türk şairinin üslûbunu günümüz okurlarının dikkatine sunarak geçmişe uzanan bir köprü kurar.