Müslüman Kelâmı ve İran Kültürü

Bu eser, İslam’ın ilk dönemlerinde gerçekleşen Arap-Fars karşılaşmasının Müslüman kelâmının doğuş/gelişim sürecindeki izlerini takip etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, hayli geniş bir sahaya sahip olduğu için bazı konular ile sınırlandırılmıştır. Bu konular, kelâmcıların erken -İslami- dönemdeki tartışmalarından hareket edilerek belirlenmiştir. Müslüman kelâmında önemli yer tutan ilahî sıfatlar, kader, ruh-beden düalizmi, kabir azabı, kıyamet ve alametleri, nüzul-i İsa, mucize ve ahiret gibi konuların İran kültürüyle bağlantısı/ilişkisi tartışılmıştır. Kapsam dışında tutulan konular, başka bir araştırmamıza ertelenmiştir. Çalışma; Zerdüştîlere “gerçek Zerdüştîliği” ve Müslümanlara da “gerçek İslam’ı” öğretme amacında değildir, sadece bir “kültür” araştırmasıdır ve inanmış birinin, inançlarını ispat etme düşüncesiyle yapılmamıştır. Günümüze kadar Kelâm alanında yapılan bütün araştırmalardan farklı olarak Fars kültürü hakkında bilgi veren Arapça kaynakların yerine asıl kaynak olan Pehlevice ve Farsça eserlere başvurulmuştur. Araştırmanın temel kaynağı olan Pehlevî metinlerinin bir kısmı yayımlanmak üzere tarafımızca Türkçeye tercüme edilmiştir; bir kısmının tercümesine de devam edilmektedir. Bu eserin, orijinal dile başvurularak yapılmış ilk çalışma olmasından dolayı araştırmacılara yeni bir bakış açısı kazandıracağı beklenmektedir.