İbn Haldun’da Kültür ve Medeniyet Tasavvuru

İbn Haldun [ö. 1406], hızlı bir gelişim evresinden geçen İslam felsefesinin en önemli isimlerinden birisidir. Bu, onun kelam, tasavvuf, felsefe, bilim ve medeniyet tarihi gibi pek çok konuda kuşatıcı bir bakış açısına sahip olması sebebiyledir. Özellikle asabiyet teorisi ve umran ilmi ile ilgili ortaya koyduğu fikri çerçeve, kendi dönemiyle sınırlı kalmamış, günümüze kadar etkisini koruyarak gelmiş, toplumsal ve siyasal yapıları anlama ve yorumlamamızda müracaat edilen bir kaynak olmuştur.

Bugün İslam coğrafyasında ortaya çıkan fikri ve siyasi krizi çözümleyebilmek için öncelikle kültür ve medeniyetin nasıl doğduğu, geliştiği ve zevale uğradığı noktasında derinlemesine incelemeler yapmak ve çözüm önerileri ortaya koymak gerekmektedir. İbn Haldun’un ortaya koyduğu bilgi, bilim ve medeniyet tasavvuru bir topluluğun nasıl toplum haline dönüştüğünü ve bu toplumun insanlık mirasına katkılar sağlayacak düzeye nasıl eriştiğini göstermektedir. İbn Haldun tarafından ortaya konulan fikri çerçeve, kültür ve medeniyet tasavvurunun oluşum ve gelişim seyrini derinlemesine tahlil etmesi sebebiyle bugün bizlere ışık tutacak mahiyettedir.