Orta Çağ'da Bir İslam Şehri Rey

Rey, sair İran şehirleri gibi Hz. Ömer döneminde Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Emeviler döneminde Kûfe vilâyetine bağlı olarak idare edilen şehir, bu dönemde Hârici isyancıların yoğun olarak sığındıkları bir yer olmuştur. Abbasiler döneminde ise yönetimin baskıcı tutumundan kaçan bir kısım “Ali evladı”, Rey şehrine sığınmış ve burada varlıklarını devam ettirmişlerdir. Yönetime muhalif grupların Rey’de bulunması, şehrin uzun süre siyasî anlamda istikrarsızlık yaşamasına sebep olmuştur.

Miladî onuncu asır Rey şehrinin Büveyhîlerin hâkimiyetine geçtiği dönemdir. Şehri yaklaşık 90 sene ellerinde tutan Büveyhîler döneminde siyasî anlamda bir istikrar görülmektedir. Onuncu yüzyılda yaşamış kimi İslâm coğrafyacılarının Bağdat’tan sonraki en mamûr şehir olarak Rey’i göstermiş olması, şehrin bu dönemde ulaştığı konumu göstermektedir. Elinizdeki bu eserde klasik bir İslâm şehri formunu yansıtan Rey’in miladî on ve on birinci asırlardaki bu tebarüzünün sebepleri üzerinde durulacak ayrıca söz konusu süre zarfındaki siyasî, iktisadî, fizikî, ilmî ve sosyal yapısı ortaya konmaya çalışılacaktır.