Yol, Bilgi ve Varlık

Gazâlî düşüncesine üç giriş kapısı..

İslâm düşünce tarihinin en ilginç isimlerinden birisi şüphesiz İmam Gazâlî’dir. Gazâlî, yetişme döneminde en üstün öğrencilerden sayılmış, ilim hayatında en iyi medreselerin hocası olmuş ve hocalarıyla yarışmış bir ilim adamıdır. Devlet nazarında desteklenmiş ve en üstün ilim adamlarından birisi olarak kabul görmüştür. Nizamiy
Medresesi’nin hocası, vezir Nizamülmülk’ün davet ettiği bu ilim adamı, onlarca kitabın sahibi olduktan sonra "hakikat bilgisi"ni arama yolunda toplum içindeki tüm konumunu bir kenara bırakarak Şam’a taşınmıştır. Peşine düştüğü bu yeni bilginin sonucunda farklılaşan düşüncelerini kaleme almıştır. Kendisinden sonra ilimlerin ve düşüncenin seyri büyük ölçüde değişen İmam Gazâli farklı alanlarda eser vermiştir.

İmam Gazâlî, İslamî ilimler ve İslam düşüncesi tarihinde bir dönüm noktası teşkil eder. Kendisinden sonra ilimlerin ve düşüncenin seyri büyük ölçüde değişmiş, birçok ilim mensubu hakkında yapılan ‘mütekaddim-müteahhir’ ayrımının merkezinde Gazâlî yer almıştır.

Farklı zamanlarda yazdığı Eyyühe’l-Veled (Hak Yolcusuna Öğütler), Ledünnî İlim ve Mişkâtü’l-Envar (Nur Metafiziği) isimli risaleleri YOL, BİLGİ ve VARLIK’a dair olmaları bakımından birbirlerini tamamlıyor.