S / Z

20. yüzyılın önemli denemeci, eleştirmen ve göstergebilimcisi Roland Barthes döneminin kuramsal söylemlerinin ve entelektüel hareketlerinin çoğulluğuyla diyaloğa girerek dilin kurumlaşmış iktidarlarına saldırıyor.

École Pratique des Hautes Études’de 1968 ve 1969 yıllarındaki bir seminer çalışmasının ürünü olan bu serüvende, “Balzac’ın oldukça az tanınan ama doruktaki yapıtlarından biri” diye önemine Georges Bataille’ın da vurgu yaptığı çok-katmanlı ve bulmacamsı öyküsü Sarrasine’dir Barthes’ın elindeki malzeme.

Barthes, Balzac’ın metnini sözcük birimlerine varana dek didiklerken, bir metnin alt katmanlarında dolanmanın yollarını göstererek eşsiz bir okuma şöleni sunuyor; “bir öykü nasıl yazılır?” sorusuna verdiği cevaplarla da –arzu edene– yazarlığın gizemli dehlizlerinde kılavuz oluyor.

Hadım edilmenin dramı, aldatılan âşık, sanat, müzik, yaratıcılık gibi temalarla katman katman örülmüş Balzac öyküsünü, 20. yüzyılın çok-disiplinli eleştirel analizleri eşliğinde bir partisyon gibi parçalayıp bölen, metnin iç sesini dinleyen Barthes, eleştirinin ve okumanın çoğulluğuna olduğu kadar, yazının iktidarını hedef alan özgürleştirici ve kolektif bir çalışmaya da işaret ediyor.