Tonguç Baba

Hazırlıkları 1935’te başlayıp özgün biçimiyle 1940-46 yılları arasında uygulanan Köy Enstitüleri; bilimin aydınlığında Cumhuriyet tarihimizin ve köylü nüfusun eğitim ve öğretim destanıdır. 1947 yılında başlatılan değişimle okullar önce Köy Öğretmen okullarına dönüştürülmüş ve 1954 yılında da tümüyle kapatılmıştır. Hasan Ali Yücel’in Maarif Vekilliği döneminde, 17 Nisan 1940 tarihinde kabul edilen kanunla kurulan Köy Enstitüleri’nin babası olarak dönemin İlköğretim Genel Müdürü olan İsmail Hakkı Tonguç kabul edilir.

Çifteler Köy Enstitüsü’nü 1949 yılında bitiren Mehmet Cimi’nin Tonguç Baba adlı eseri Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli bir yer tutan Köy Enstitüleri’nin kurucusu İsmail Hakkı Tonguç’u anlatıyor. Elinizdeki bu yapıt, gelmiş geçmiş Türk eğitiminin en özgün bir atılımını gerçekleştiren yaman bir eğitimcinin savaşım serüvenini sergiliyor. Bu öylesi bir savaşın serüveni ki, özsuyunu evrensel eğitim deneyimlerinden alıp, Türk insanının beden ve ruh yapısına en uygun eğitim yolunu denemekle geçmiştir.Vedat Günyol Eser, 1988 yılında Tonguç Baba’nın, Köy Enstitüleri çalışmalarında sağ kolu durumundaki Ferit Oğuz Bayır’ın kurduğu Düşün ve Sanat Ödülü’nü almıştır. Bu ödülün diğer seçkin sahiplerinden bir bölümünü şöyle sıralayabiliriz: Samim Kocagöz, Kemal Özer, Ahmet Ümit, Kemal Sülker ve diğerleri.