Hz. Peygamber Sonrası Yönetimde Meşruiyet Tartışmaları ve Saltanata Karşı Duranlar

Bu çalışmanın amacı, meşrutiyetini şûra ve biat ilkesinden alan �hilafet� kurumunu, daha İslam'ın ilk asrında, saltanata dönüştüren anlayışa karşı verilen mücadele ve başkaldırı hareketlerini incelemektir. Bilhassa Muaviye'nin, Hz Osman'ın katledilmesinden sonra onun kanını bahane ederek, Hz Ali'ye karşı çıkması ve daha sonra Hz. Hasan'ın da devre dışı kalmasıyla sahip olduğu yönetimi, kendi ölümünden sonra yerine geçmek üzere oğlu Yezid'e devrederek, hilafet sistemini saltanat sistemine dönüştürmesi, müslümanların tarih boyunca eleştirdikleri konu olmuştur. Tüm Emevi ve Abbasiler dönemi boyunca tahta geçen sultanlardan - birkaçı hariç - büyük çoğunluğu sahip olduğu otoriteyi, gerek halkın,gerekse İslâm ulemâsının üzerinde bie baskı unsuru olarak kullanmışlardır. Bu baskılardan en çok etkilenenler, her iki dönemde de sultanların keyfi uygulamalarına karşı çıkan alimler olmuştur. Bunların başında EhliBeyt soyundan gelen alimler üzerindeki baskıları çoğunluktadır. bu çalışmamızın esas konusunu oluşturan, İslâmî yönetim biçimi olan hîlafet kurumunun, niteliğini ve niceliğini, İslam'da iktidarın kaynağını ve İslâm'da iktidarın kaynağını ve İslâmi yönetimin dayandığı temel ilkeleri araştırdık. Temel ilkelerin ne olduğu bilinirse, bu ilkelerden yapılan sapmalar daha kolay anlaşılır.