1923 Amele Birliği

Amele Birliği, cumhuriyetin ilan edildiği yılda, bir sendika federasyonu kurma girişimine ilişkin belgesel bir çalışmadan oluşuyor. Bu çalışma cumhuriyetin kuruluşundan hemen önce ve cumhuriyetin kuruluş yıllarında Türkiye’de işçi sınıfının durumu ötesinde 1923’ün genel siyasal yaşamını da yansıtmaktadır. 20 Aralık 1922’de kurulan İstanbul Umum Amele Birliği (İUAB), ilk derneğini, yani sendikasını 1 Ocak 1923’te Aksaray tramvay işçileri arasında açmış, bunu yine tramvay işçileri arasında örgütlenen Şişli Derneği izlemiştir. 10 ayda İstanbul Umum Amele Birliği sendikalarının sayısı 26’yı bulmuştur. Birlik adına, Mustafa Kemal’e kuruluşu haber veren bir telgraf çekilmiş ve 2 Ocak’ta ondan alınan teşvik edici cevap, büyük bir sevinç ve övünçle karşılanmıştır. İstanbul Umum Amele Birliği, Türkiye İktisat Kongresi Başkanlığı’na bir de rapor sunmuştur. İUAB 26 Teşrinievvel [Ekim] 339 [1923] kongresinde her tarafta rağbet görmesi üzerine Türkiye Umum Amele Birliği’ne (TUAB) dönüşmüş, Birliğe bağlı sendika sayısı 30’a ulaşmıştır. TUAB, 1923 yılı sonunda kapatılmıştır. Bu kitapta, İstanbul Umum Amele Birliği’nin kuruluşundan önce işgal altındaki İstanbul’da Türkiye Sosyalist Fırkası’nın kuruluşu, İUAB kurucusu Şakir Rasim hakkında bilgiler, İUAB faaliyet raporu, nizamname, Aydınlık’ta 10 Şubat 1923 tarihinde çıkan "Tramvay Şirketinin Amele Siyaseti" isimli makale, Türkiye Umum Amele Birliği Olağanüstü Kongresi’nin TBMM’ne muhtırası, TUAB tüzüğü, yönetici listeleri, TKP yayın organı Vazife’de Amele Birliği ve Şakir Rasim hakkında çıkan iki yazı ve Birliğin dağılma süreci yer almaktadır.