Anadolu’da Tanzimat ve Teftiş

İmparatorluğun modernleşme sürecindeki teftişlerin Anadolu kısmını konu alan bu çalışmada, Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonraki on yıllık süreçte merkezileşme adına ne gibi düzenlemelerin yapıldığı, halkın bu süreci nasıl algıladığı gibi sorulara cevap aranmıştır. Dolayısıyla çalışmanın birinci bölümünde Tanzimat Fermanı’nın ilanından 1850 yılına kadar geçen süreçte genel olarak Anadolu’da yapılan teftiş işlemleri ile bu çalışmanın özel olarak odaklandığı 1850 teftişine, müfettişlerin atanmasına, müfettişlere verilen talimatlara, teftiş güzergâhlarına, teftiş heyetlerinde kimlerin yer alacağına ve teftişin sonuçlandırılmasına değinilmiştir.

Çalışmanın ikinci bölümünde Anadolu Müfettişi İsmet Paşa’nın teftiş bölgesindeki izlenimlerine yer verilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise Anadolu’nun kuzey ve doğu kısmı Müfettişi Osman Efendi’nin görev bölgesinde tespit ettiği sorunlar ve söz konusu sorunlara dair getirdiği çözüm önerileri üzerinde durulmuştur. Belirtilen bütün bu hususlara dair bilgiler Başkanlık [Başbakanlık] Osmanlı Arşivi’nde bulunan müfettiş raporları ile ilgili nezaretlerin yazışmalarından elde edilmiştir.